Czym jest kwalifikowany materiał siewny w Polsce?

Producenci rolni w Polsce doskonale wiedzą, jaki wpływ na intensywną produkcję roślinną i uzyskanie wysokich plonów ma materiał siewny. Nowoczesna produkcja roślinna wiąże się z koniecznością ograniczenia jej chemizacji oraz spełnienia obowiązujących zasad zintegrowanej ochrony roślinnej. Między innymi dlatego warto sięgać po kwalifikowany materiał siewny – czym on jest i jaka jest jego rola w polskim rolnictwie?

Co to jest kwalifikowany materiał siewny?

Kwalifikowany materiał siewny jest doskonalony przy wykorzystaniu najnowszych technologii stosowanych zarówno w procesie produkcji polowej, dalszym czyszczeniu i zaprawianiu nasion. W zależności od gatunku poddawany jest ocenie polowej, laboratoryjnej, tożsamości i czynności odmianowej oraz cech zewnętrznych. Za kwalifikowany materiał siewny uznaje się materiał siewny wyprodukowany bezpośrednio z materiału siewnego elitarnego, przeznaczonego do produkcji, kolejnych rozmnożeń lub produkcji innej niż produkcja materiału siewnego. W Polsce wymagania, jakie musi spełniać wytwarzany materiał siewny, określa ustawa o nasiennictwie i akty wykonawcze do ustawy, a pieczę nad ich kontrolowaniem sprawuje Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Materiał siewny kwalifikowany w Polsce

Certyfikowane nasiona w Polsce kupuje zaledwie około 20% producentów rolnych, tym samym znajdujemy się na końcu wśród krajów Unii Europejskiej pod względem udziału kwalifikowanego materiału siewnego w zasiewach zbóż. Polscy farmerzy najczęściej sieją własne nasiona lub te kupione od innych farmerów, nawet za cenę późniejszego nadrabiania zwiększoną ilością wysiewu. Podstawowa różnica między własnym materiałem siewnym a certyfikowanym polega na tym, że rolnicy nie są w stanie określić zdolności kiełkowania własnych nasion lub nazwy ich odmiany. Tym, co powstrzymuje polskich rolników od zakupu kwalifikowanego materiału siewnego, jest jego cena, stosunkowo wyższa od pozostałych materiałów. Problem niskiego wykorzystania certyfikowanego materiału siewnego leży także w sprawnym funkcjonowaniu ogromnego rynku niekwalifikowanego materiału siewnego czy wymianie międzysąsiedzkiej i ograniczonej świadomości korzyści, jakie płyną ze stosowania kwalifikatu, szczególnie u mniejszych farmerów.

Zalety kwalifikowanego materiału siewnego

Kwalifikowany materiał siewny zapewnia rolnikom nasiona o sprawdzonych parametrach siewnych, co jest niezbędne do prawidłowego przebiegu całego cyklu produkcji. Stosowanie certyfikowanych nasion to przede wszystkim wysoka plenność nowych odmian, co w połączeniu z wyższą jakością ziaren przyczynia się do wzrostu wartości sprzedaży z hektara. Kwalifikat musi spełniać określone normy, przez co materiał jest czysty, prace związane z siewem mogą być przyspieszone, a producenci rolni mogą mieć realny pogląd na to, jakie mogą być zbiory. Dostępne na polskim rynku odmiany materiału siewnego są tak zróżnicowane, że można je bezproblemowo dobrać do warunków klimatyczno-glebowych, w jakich funkcjonuje gospodarstwo. Znajdziemy wśród nich m.in. odmiany o wysokiej tolerancji lub odporności na niektóre choroby, okresowe niedobory, mrozoodporne czy tolerujące gorsze stanowiska. Wiąże się to z mniejszymi wydatkami na ochronę przed chorobami i szkodnikami. 

Z uwagi na możliwość przeprowadzenia precyzyjnego siewu, dostosowanego do stanowiska i odmiany, możemy zdecydować się na mniejsze nawet o 1/5 ilości wysiewu. W dodatku przez zastosowanie coraz to nowszych odmian nasion, które wypierają starsze, mniej wydajne i odporne odmiany, producenci rolni stają się bardziej konkurencyjni - dodaje specjalista z firmy Agronas, zajmującej się produkcją materiału siewnego.

Jak kupować kwalifikowany materiał siewny?

Materiał siewny kwalifikowany musi być zaopatrzony w etykietę urzędową lub etykietę przedsiębiorcy – to daje rolnikom pewność i gwarancję jakości użytego materiału. Etykiety muszą być umieszczone na opakowaniu w taki sposób, aby przy otwieraniu ulegały uszkodzeniu i nie mogły być użyta ponownie. Każda z nich musi zawierać istotne dla producenta rolnego informacje dotyczące zakupu kwalifikatu. Do informacji zawartych w etykiecie należą m.in.: nazwa gatunku i odmiany, kategoria i stopień kwalifikacji czy numer partii materiału siewnego. Producenci kwalifikatu wpisani są do ewidencji rolników lub ewidencji przedsiębiorców przez właściwych terytorialnie Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Roślin i Nasiennictwa. To właśnie inspektor wojewódzki wydaje etykiety dla materiału siewnego wytworzonego w Polsce. Każdy punkt dystrybucji w Polsce musi mieć stosowne uprawnienia, zgodne z polskimi przepisami prawa nasiennego. Ponadto pomoc de minimis w rolnictwie w Polsce uwarunkowana jest m.in. zakupem od ewidencjonowanego producenta.