Jak odczytywać oznaczenia kurków kulowych?

Używanie gazów i cieczy wymaga odpowiedniej infrastruktury w postaci rurociągów, Muszą one być wyposażone w armaturę, która pozwala na kontrolę przepływu. Jednym z podstawowych zadań osprzętu hydraulicznego jest możliwość powstrzymania przesyłu lub zmniejszenia jego natężenia. Najprostszym sposobem na osiągnięcie tego celu jest stosowanie różnego rodzaju zaworów kulowych, które sprawdzają się przy transporcie substancji w stanie lotnym i ciekłym.

Działanie zaworu kulowego

Zawory kulowe to jedne z najpowszechniej używanych elementów armatury. Stosuje się je w instalacjach wodnych i gazowych. Mogą być używane zarówno w rurociągach przemysłowych, jak i w zastosowaniach budowlanych, związanych z instalacjami wodnymi, grzewczymi oraz przesyłającymi gaz ziemny. W związku z tak rozległym obszarem zastosowań właściwości poszczególnych konstrukcji mocno się od siebie różnią.

Zawory kulowe są dostępne w różnych wykonaniach. Do podstawowych rodzajów kurków kulowych należą zawory z połączeniami gwintowanymi do instalacji niskociśnieniowych oraz zawory z kołnierzami przyłączeniowymi używanym tam, gdzie występuje wysokie ciśnienie przesyłanego medium.

Zawór kulowy składa się z obudowy oraz kuli, której obrót otwiera, zamyka lub częściowo dławi przepływ. Kula jest umieszczona w świetle rury. Jest w niej wykonany otwór, który umożliwia przepływ cieczy lub gazu w położeniu „otwarte”. Obrócenie kuli powoduje, że część wydrążona się przemieszcza. W położeniu „zamknięte” oba otwory rur – doprowadzający i odprowadzający medium – są zatkane jednolitą powierzchnią kuli. Do zapewnienia szczelności układu są stosowane specjalne pierścienie uszczelniające umieszczone między kulą a dochodzącymi do niej otworami światła przewodu. Kula jest połączona z elementem, który umożliwia jej obrót, a zarazem pozwala na sterowanie zaworem i przepływem.

Rodzaje oznaczeń zaworów

Dobór właściwego zaworu do konkretnej instalacji powinien się odbywać na podstawie najważniejszych cech, które są wymagane przy danej aplikacji. Kluczowe znaczenie w takim przypadku średnica nominalna zaworu, dopuszczalne ciśnienie, rodzaj materiału, z którego wykonana jest instalacja, a także sposób, w jaki są połączone poszczególne jej odcinki – mówi ekspert z firmy Krotos, która zajmuje się produkcją zaworów kulowych.

Najważniejsze informacje o zaworze są umieszczone na jego obudowie. Można tam znaleźć dane o średnicy rurociągu, do jakiego może zostać podłączony. Jest ona określana przy pomocy oznaczenia DN. Klasyfikacja ta obejmuje przewody o średnicy nominalnej od DN 8, co odpowiada 1/8 cala i 10 mm, aż po DN 1000 oznaczające średnicę 40 cali, czyli 1016 mm. Najpopularniejszymi średnicami są te od DN 10 po DN 50, przy zastosowaniach związanych z przesyłem wody i gazu na potrzeby odbiorców indywidualnych. W rurociągach przemysłowych w użyciu są często większe średnice od DN 50 po DN 80.

Kolejną ważną cechą zaworu jest dopuszczalne ciśnienie nominalne, z jakim może on pracować. Jest ono określane jak PN od 2,5 do wartości 420. Podana liczba oznacza ciśnienie wyrażane w barach dla wody o temperaturze 20°C i jest wartością odniesienia.

Bardzo istotna jest również informacja o rodzaju przyłącza.

W specyfikacji zaworu powinny się znaleźć również inne informacje istotne dla określenia jego zastosowania. Niezwykle ważny jest rodzaj materiału, z którego są wykonane poszczególne elementy, m.in. stal, miedź, mosiądz. Liczy się ponadto rodzaj korpusu zaworu (dzielony, pojedynczy, 3 częściowy, spawany lub z wejściem od góry), a także to czy zawór pozwala na przepływ wykorzystujący pełną średnicę przewodu (pełnoprzelotowy), czy też zwęża on światło przewodu, dławiąc przepływ.