Jakim badaniom technicznym podlegają urządzenia dźwignicowe?

Większość urządzeń dźwignicowych jest objęta nadzorem koordynowanym przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT). Zakres kontroli różni się między poszczególnymi urządzeniami – UDT może sprawować dozór uproszczony, ograniczony lub pełny. W zależności od formy dozoru dźwignice muszą przejść jedno lub więcej badań technicznych, w skład których wchodzą trzy rodzaje testów: odbiorcze, okresowe i doraźne.

Badania odbiorcze

Badania odbiorcze dotyczą dźwignic objętych dozorem pełnym lub ograniczonym. Tego typu badanie jest przeprowadzane zaraz po ukończeniu produkcji urządzenia, jeszcze przed otrzymaniem decyzji zezwalającej na jego eksploatację. Jeśli wynik badania będzie niekorzystny, urządzenie nie zostanie dopuszczone do pracy.

Najważniejsze cele badań odbiorczych to:

• zweryfikowanie, czy urządzenie spełnia wszystkie warunki zawarte w dokumentacji technicznej;
• przeanalizowanie, czy montaż, a także przeznaczenie dźwignicy zgadzają się z regulacjami prawnymi o dozorze technicznym oraz instrukcją eksploatacji;
• upewnienie się, że napisy i informacje znajdujące się na urządzeniu zostały przedstawione w sposób czytelny;
• sprawdzenie, czy możliwość bezpiecznego eksploatowania dźwignicy nie budzi żadnych zastrzeżeń.

Badania okresowe

Badaniom okresowym podlegają urządzenia objęte dozorem pełnym. Pracownik Tor-Industries, lidera w branży dźwignicowej, wyjaśnia: kontrole odbywają cyklicznie – terminy zostały ustalone przez prawodawcę i ogłoszone w Rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego z 30.10.2018. Badania mogą odbywać się każdego roku albo co 2 lub 3 lata.

Kluczowe cele badań okresowych to sprawdzenie, czy:

• wszystkie zalecenia przygotowane po poprzednim badaniu zostały zrealizowane;
• urządzenie nie posiada uszkodzeń mogących uniemożliwić jego bezpieczną eksploatację;
• urządzenia ochronne oraz zabezpieczające działają prawidłowo;
• informacje umieszczone na dźwignicy są łatwe do odczytania;
• nie występuje konieczność zlecenia dodatkowych napraw.

Badania doraźne

UDT wykonuje następujące rodzaje badań doraźnych (inaczej nazywanych nadzwyczajnymi): eksploatacyjne, kontrolne oraz poawaryjne i powypadkowe. Urządzenia objęte dozorem uproszczonym muszą zostać poddane badaniom jedynie po wypadku lub awarii. Badania doraźne wynikają z bieżących potrzeb, a ich najważniejszym celem jest zweryfikowanie, czy urządzenie po naprawie działa prawidłowo i nie stwarza zagrożenia dla pracowników i osób postronnych. Kontrolerzy sprawdzają także dokumentację i przeprowadzają próby funkcjonowania każdego z mechanizmów.

Terminy badań doraźnych kontrolnych (dotyczących urządzeń objętych dozorem ograniczonym) są ustalone w Rozporządzeniu, np. suwnice z napędem ręcznym powinny przejść kontrolę co 2 lata, natomiast wciągarki łańcuchowe ręczne o udźwigu ponad 2000 kg co 3 lata.

Konieczność przeprowadzenia badań odbiorczych, okresowych i doraźnych uzależniona jest więc od formy dozoru technicznego. Badania urządzeń zmierzają przede wszystkim do upewnienia się, że eksploatowana maszyna w żaden sposób nie zagraża bezpieczeństwu pracowników, co w pełni uzasadnia drobiazgowość kontrolerów.